Het Joods Verdedigingscomité

Landelijke samenwerking

In augustus en september 1942 organiseert de Sipo-SD grote razzia’s in Brussel en Antwerpen. Heel wat Joodse ouders gaan op zoek naar een verstopplaats voor hun kinderen, vaak zonder resultaat. Hertz (Gert) Jospa overtuigt het Onafhankelijkheidsfront in september 1942 om het Joods Verdedigingscomité (JVC) op te richten. Deze organisatie moet onderduikplaatsen aanleveren. Zeven stichtende leden hebben een Joodse, maar politiek diverse achtergrond: de communistische Jospa, de gematigde Benjamin Nykerk, de links-zionistische Abusz Werber… Sommige, zoals Chaim Perelman, zijn tegelijk ook verbonden aan de officiële Vereniging der Joden in België. Het JVC bouwt een sterke lokale en landelijke werking uit. Er ontstaan samenwerkingsverbanden met andere onderduiknetwerken, zoals Abbé André in Namen en père Bruno Reynders in Leuven, en met officiële instellingen zoals gemeentebesturen en het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn geleid door Yvonne Nèvejean.

Levens redden

Tientallen Joodse en niet-Joodse medewerkers van de JVC-kinderafdeling zoeken onder leiding van Maurice Heiber verstopplaatsen en helpen zo ca. 3.000 Joodse jongens en meisjes onderduiken bij Belgische gezinnen of in instellingen. De geheime administratie van de afdeling wordt bijgehouden in gecodeerde schriftjes. Bijgestaan door de vervalsingsdienst die nagemaakte identiteitspapieren en voedselbonnen produceert, neemt de JVC-volwassenenafdeling enkele honderden ondergedoken Joodse volwassenen onder zijn hoede. Tenslotte zijn er nog aparte afdelingen voor fondsenwerving en de publicatie van verzetspers. Eind 1944, na de oorlog, groeit het JVC uit tot de sociale organisatie Aide aux Israélites Victimes de la Guerre. Heel wat voormalige medewerkers van het JVC, waaronder Andrée Geulen-Herscovici, ontvangen de titel Rechtvaardige onder de Volkeren, door de staat Israël uitgereikt aan redders van Joden.