Gezin Margulies-Mahler

Het gezin Margulies-Mahler verkreeg in 1926 de staatsnaturalisatie waardoor de Belgische nationaliteit werd toegekend. Met transport XXIIB werden Anne, Jacques, Helena-Ella, Liliane en Armand gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau. Zij werden vermoord. Georges Mahler dook met zijn vrouw Selma Lichtmann en kinderen Charles en Nanette onder in Aarschot. Zij werden nooit opgepakt en overleefden de Tweede Wereldoorlog.

Gezin Margulies-Mahler
Jacques Mahler

Anne Margulies en Jacques Mahler werden beide geboren in Polen. Anne werd geboren op 14 augustus 1891 in Krakau, Jacques op 20 december 1882 in Neuberun. Jacques kwam reeds in 1888 aan in België, samen met zijn ouders. Anne en Jacques leerden elkaar kennen in België en trouwden op 25 februari 1908 in Antwerpen. Het echtpaar woonde er in de Breughelstraat. Anne en Jacques kregen samen twee kinderen. Dochtertje Helena-Ella werd geboren op 25 november 1908 in Antwerpen. Zoontje Georges werd twee jaar later geboren, op 5 juni 1910, in diezelfde stad. In 1912 werd dochtertje Charlotte geboren maar zij stierf helaas een jaar later.

In januari 1912 diende het gezin Margulies-Mahler een aanvraag in voor een ‘grote naturalisatie’. Dit zou betekenen dat ze actief burgerschap en politieke rechten verkregen. De Belgische nationaliteit zou op die manier dus verworven worden. Hun aanvraag ging echter verloren door de Duitse bezetting tijdens de Eerste Wereldoorlog. Bij het uitbreken daarvan vluchtten Anne, Jacques en hun twee kinderen Helena-Ella en Georges naar het neutrale Nederland. Daar gingen ze wonen op Nieuwe Parklaan 159 in  Den Haag. Een half jaar na het einde van de Groote Oorlog, in april 1919, keerde het gezin Margulies-Mahler terug naar België. Ze gingen wonen op Plantin en Moretuslei in Antwerpen, hetzelfde adres dat ze verlieten in 1914.

Bij hun terugkeer naar België dienden ze een nieuwe aanvraag in voor een ‘grote naturalisatie’. Na enkele jaren uitwisseling van vereiste documenten slaagde het gezin erin de staatsnaturalisatie te verkrijgen. In augustus 1926 werd de Belgische nationaliteit toegekend aan Anne, Jacques, Helena-Ella en Georges.

Dochter Helena-Ella leerde ondertussen Karol Buschel kennen. Ze trouwden op 27 juni 1929 in Antwerpen. Ze verhuisden even naar Berlijn, kwamen vervolgens terug naar Antwerpen en vertrokken in december 1932 naar Polen. Helena-Ella en Karol kregen twee kinderen: dochtertje Liliane werd geboren op 22 april 1930 in Berlijn (Duitsland) en zoontje Armand op 7 januari 1934 in Lviv (Polen). In 1939 keerde Helena-Ella, samen met Liliane en Armand, terug naar België en gingen ze wonen bij haar ouders Anne en Jacques op Kipdorpvest in Antwerpen. Karol bleef in Polen wonen en stierf in 1942 in het getto van Warschau.

In mei 1940 viel Nazi-Duitsland België binnen. Het gezin Margulies-Mahler gehoorzaamde de anti-Joodse wetten opgelegd door het bezettingsbestuur. In december 1940 schreven ze zich in het gemeentelijk Jodenregister van Antwerpen in, en in maart 1942 werden ze lid van de Jodenvereniging. Tot september 1943 waren Joden met de Belgische nationaliteit gevrijwaard van deportatie, op voorwaarde dat ze de verordeningen waarin het statuut van de Joden werd vastgelegd, respecteerden. In de nacht van 3 op 4 september 1943 werd er echter een laatste grote razzia gehouden, die bewust gericht was op Belgische Joden. Minstens 577 Belgische Joden werden die nacht gearresteerd waaronder ook Jacques, Anne, Helena-Ella en haar kinderen Liliane en Armand. Zij werden op transport XXIIB gezet onder de nummers 110, 678, 679, 680 en 681. Dit konvooi onderscheidde zich van de vorige transporten door de letter B voor Belgisch. Transport XXIIB vertrok samen met transport XXIIA op 20 september 1943 vanuit de Dossinkazerne in Mechelen richting Auschwitz-Birkenau. Anne, Jacques, Helena-Ella, Liliane en Armand werden vermoord. Georges Mahler dook met zijn vrouw Selma Lichtmann en kinderen Charles en Nanette onder in Aarschot. Zij werden nooit opgepakt en overleefden de Tweede Wereldoorlog.

 

Info publicatie:

ADRIAENS Ward, STEINBERG Maxime (e.a.), Mecheln-Auschwitz, 1942-1944. De vernietiging van de Joden en zigeuners van België, 4 delen (deel 1), Brussel, 2009.

Dieter Porton